Šarl-Boneov sindrom – poremećaj vida koji izaziva halucinacije

Šarl-Boneov sindrom, odnosno Charles Bonnet sindrome (CBS) je stanje koje se javlja kod osoba usled naglog gubitka vida ili oštećenja očnog živca.

Uzrok ovog specifičnog sindroma nije još uvek poznat, ali najčešće se povezuje sa gubitkom signala u vizualnoj zoni mozga, recimo kada osoba oslepi, a mozak ne može da zaustavi aktivnost te zone.

Tada mozak šalje signale u oči koji nisu istiniti, zbog čega je bitno da oboleli shvate da nisu poludeli ili izgubili razum.

Kada je prvi put otkriven Šarl-Boneov sindrom?

Šarl Bone (Charles Bonnet) koji je prvi opisao ovaj sindrom u 18. veku sam nije patio od istog. Njegov deda, Šarl Lulen, imao je halucinacije. Bio je podvrgnut operaciji katarakte, i vid mu je bio prilično loš.

Godine 1759. on je opisao unuku svoje različite vizije. Govorio je o tome kako je video veliku plavu maramicu sa četiri narandžasta kruga kako lebde u vazduhu. Ipak, znao je da nije sišao sa uma, već da je to samo halucinacija.

Šarl Lulen je video na stotine različitih figura, raznih pejzaža svih vrsta. Jednom prilikom video je čoveka u ogrtaču kako puši lulu i shvatio da je to on sam. To je jedini lik koji je uspeo da prepozna.

Kako prepoznati Šarl-Boneov sindrom?

Glavni simptom Charles Bonnet sindroma su halucinacije. Većina ljudi ih ima kada se probudi, a ono što ljudi vide varira i može da uključuje:

• linije, tačke ili druge geometrijske oblike
• pejzaž poput planina i vodopada
• ljude, životinje ili insekte
• ljude obučene u odela iz ranijeg doba
• imaginarna stvorenja, kao što su zmajevi.

Halucinacije se mogu pomerati ili ostati nepomične, i mogu se javiti u crno-beloj varijanti ili u boji. Što se tiče vremenskog ograničenja, halucinacije mogu trajati nekoliko sekundi, minuta, pa čak i sati,

Da li se halucinacije iste kao kod psihičkih oboljenja?

Većina ljudi se kada prvi put vide halucinaciju zabrine, što je potpuno opravdano. Međutim, postoji nekoliko razlika između halucinacija uzrokovanih Šarl-Boneovim sindromom i onih nastalih usled psihičkih oboljenja:

• Halucinacije nestaju kada osoba zatvori oči
• Nemaju emotivno ni dublje značenje, za razliku od onih uzrokovanih mentalnim poremećajem
• Javljaju se u oku ili delu oka koje je izgubilo vid
• Do prizora najčešće dolazi kada je osvetljenje loše ili u mraku.

Šta uzrokuje Šarl-Boneov sindrom?

Kada su naše oči zdrave, svetlost ulazi u oko i pada na mrežnjaču. Retina, tj. mrežnjača zatim pretvara svetlosni snop u slike koje se šalju u mozak da bismo mogli da vidimo.

Kada dođe do gubitka vida usled bolesti kao što su starosna makularna degeneracija, glaukom ili dijabetička retinopatija, vizuelni sistem ne obrađuje nove slike.

Bez vizuelnih podataka koje dolaze u oči mozak popunjava tu prazninu i stvara slike kako bismo ih videli. Upravo je to ono što uzrokuje halucijacije kod CBS.

Koje osobe spadaju u rizičnu grupu?

Istraživanja nisu dokazala ništa specifično – u rizičnu grupu spadaju starije osobe, zato što one najčešće gube vid. Dijabetičari oboleli od glaukoma, kao i osobe koje su doživele moždani udar takođe su pod rizikom, iako sindrom može uticati na svaku osobu koja izgubi vid.

Ono što je sigurno – Šarl-Boneov sindrom se neće pojaviti kod osoba slepih od rođenja.

Da li postoji lek za Šarl-Boneov sindrom?

Iako konkretan lek za ovaj sindrom ne postoji, u većini slučajeva sindrom nestaje sam nakon otprilike 12 do 18 meseci bez lečenja.

Prvi korak je svakako razgovor sa neurologom ili doktorom koji će potvrditi da halucinacije nisu uzrokovane psihičkim poremećajem. Osim toga, postoje načini da se halucinacije smanje:

1. Medicinski savet – razgovor sa lekarom može biti od velike pomoći.
2. Lečenje vida – ako je recimo katarakta izazvala gubitak vida, operacija može pomoći pacijentu da se reši halucinacija.
3. Brzo pomeranje očiju – neki ljudi tvrde da halucinacije nestaju kada često trepću ili kada brzo pomeraju oči gore-dole i levo-desno.